สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม

ประวัติสำนักกฎหมาย สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมกระทรวงเกษตรและสหกรณ์

เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนของชาวไร่ชาวนาที่ต้องสูญเสียกรรมสิทธิ์ในที่ดินที่ตนเคยเป็นเจ้าของ เพราะมีหนี้สินมาก และถูกนายทุนหรือพ่อค้าคนกลางเอารัดเอาเปรียบ รัฐจึงประกาศใช้พระราชบัญญัติ การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘ มีเจตนารมณ์เพื่อการกระจายการถือครองที่ดิน ทั้งที่ดินของรัฐและที่ดินของเอกชนที่มีมากเกินความจำเป็นไปสู่เกษตรกรซึ่งเป็นผู้ไม่มีที่ดินทำกินหรือไม่เพียงพอแก่การครองชีพโดยตรง โดยรัฐจะเป็นผู้จ่ายค่าชดเชยที่ดินให้แก่เจ้าของที่ดินอย่างเป็นธรรม พร้อมกันนั้นได้จัดตั้งสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม มีชื่อย่อว่า ส.ป.ก. ขึ้นเพื่อดำเนินการตามภารกิจดังกล่าว โดยให้สังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เมื่อวันที่ ๖ มีนาคม ๒๕๑๘ มีวัตถุประสงค์เพื่อดำเนินการปฏิรูปที่ดิน เพื่อเกษตรกรรม สำนักกฎหมายเป็นส่วนราชการในสังกัด ส.ป.ก. ซึ่งตั้งอยู่ในราชการบริหารส่วนกลาง ปรากฎความเป็นมา ตามพระราชกฤษฎีกาและกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. ดังนี้

๑. พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ มีฐานะเป็น "กอง” ใช้ชื่อว่า "กองนิติการ”

๒. พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๓๖ มีฐานะเป็น "กอง” ใช้ชื่อว่า "กองนิติการ” มีอำนาจหน้าที่ดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมและกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง ดำเนินการเกี่ยวกับงานนิติกรรมและสัญญา งานเกี่ยวกับความรับผิดทางแพ่งและงานคดีที่อยู่ในอำนาจหน้าที่ของ ส.ป.ก. และปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่น ที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับมอบหมาย[๑]

๓. กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๔๕ มีฐานะเป็น "กอง” ใช้ชื่อว่า "กองนิติการ” มีอำนาจหน้าที่ดำเนินการตามกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง งานนิติกรรมและสัญญา งานเกี่ยวกับความรับผิดทางแพ่ง อาญา และงานคดีปกครอง และงานคดีอื่นที่อยู่ในอำนาจหน้าที่ของส.ป.ก. ดำเนินการเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาที่ดินของกลุ่มองค์กรต่างๆ ตามที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์มอบหมาย และปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับมอบหมาย[๒]

๔. กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๕๒ มีฐานะเป็น "สำนัก” ใช้ชื่อว่า "สำนักกฎหมาย” มีอำนาจหน้าที่ดำเนินการเกี่ยวกับงานกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง งานนิติกรรมและสัญญา งานเกี่ยวกับความรับผิดทางแพ่งและทางอาญา งานคดีปกครอง และงานคดีอื่นที่อยู่ในอำนาจหน้าที่ของ ส.ป.ก. ดำเนินการเกี่ยวกับงานเจรจา การระงับข้อพิพาท และการแก้ไขปัญหาที่ดินของกลุ่มองค์กรต่างๆ ตามอำนาจหน้าที่และตามที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์มอบหมาย ดำเนินการเกี่ยวกับ การอนุญาตให้ใช้ประโยชน์ในที่ดินและการคุ้มครองที่ดินด้านสาธารณูปโภค ด้านทรัพยากรธรรมชาติ ด้านสนับสนุนหรือเกี่ยวเนื่องกับการปฏิรูปที่ดิน และด้านการใช้ประโยชน์ในที่ดินรายบุคคล และปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับมอบหมาย[๓]

[๑] เมื่อพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๓๖ มีผลใช้บังคับ จึงส่งผลให้พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ ไม่มีผลใช้บังคับอีกต่อไป ตามความในมาตรา ๗๓ แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๓๔ ซึ่งบัญญํติว่า "พระราชกฤษฎีกา และประกาศของคณะปฏิวัติเกี่ยวกับการจัดระเบียบราชการในสํานักงานเลขานุการรัฐมนตรีสํานักงานปลัดกระทรวงหรือทบวง กรม และส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่นที่มีฐานะเทียบเท่ากรมหรือมีฐานะเป็นกรมที่ได้ตราหรือประกาศโดยอาศัยอํานาจกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการแผ่นดินที่ใช้บังคับอยู่ก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ให้คงใช้บังคับได้ต่อไปเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระราชบัญญัตินี้จนกว่าจะมีพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการจัดระเบียบราชการตามพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับแทน”
[๒] เมื่อกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๔๕ มีผลใช้บังคับจึงส่งผลให้พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๓๖ ไม่มีผลใช้บังคับอีกต่อไป ตามความในมาตรา ๕ แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๔๓ ซึ่งบัญญํติว่า "พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการภายในส่วนราชการตามมาตรา ๘ วรรคสี่ แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๓๔ ที่ใช้บังคับอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาให้คงใช้บังคับได้ต่อไป จนกว่าจะมีกฎกระทรวงว่าด้วยการแบ่งส่วนราชการตามมาตรา ๘ ฉ แห่งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๓๔ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ”
[๓] กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๕๒ ข้อ ๑ ให้ยกเลิกกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการ ส.ป.ก. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. ๒๕๔๕