สำนักงานการปฏิรูปที่ดินจังหวัดนราธิวาส (ส.ป.ก.นราธิวาส) นำโดยนายปัญจ์ธน ม่วงมี ปฏิรูปที่ดินจังหวัดนราธิวาส (ปทจ.) และเจ้าหน้าที่ ส.ป.ก.นราธิวาส ร่วมกันทำหัวเชื้อจุลินทรีย์ใช้เอง ในวันที่ 13 มิถุนายน 2556 ณ ส.ป.ก.นราธิวาส เพื่อให้เจ้าหน้าที่ ส.ป.ก. นราธิวาส มีความรู้ ทักษะ ในการพัฒนาให้เป็น Smart Officer ที่จะช่วยขับเคลื่อน Smart Farmer ในพื้นที่เขตปฏิรูปที่ดิน ตามนโยบายของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ซึ่งกำหนดนโยบายเฉพาะที่สำคัญ คือ การพัฒนา "เกษตรกรไทยเป็น Smart Farmer โดยมี Smart Officer เป็นเพื่อนคู่คิด"
ในการทำหัวเชื้อจุลินทรีย์ใช้เอง ปฏิรูปที่ดินจังหวัดได้ถ่ายทอดความรู้ และประสบการณ์โดยตรงให้แก่บุคลากร ส.ป.ก.นราธิวาส เพื่อให้บุคลากรในหน่วยงานได้พัฒนา และสามารถถ่ายทอดความรู้ ช่วยเหลือเกษตรกรในเขตปฏิรูปที่ดิน ให้มีรายได้เพิ่มขึ้น ลดต้นทุนการผลิต โดยไม่จำเป็นต้องพึ่งสารเคมี ซึ่งจะเป็นอันตรายต่อเกษตรกร ผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อม สำหรับวัตถุดิบที่ใช้ หาได้ง่ายในท้องถิ่น หรือพืชผลที่เน่าเสียตามท้องตลาด
ส่วนผสมการทำหัวเชื้อจุลินทรีย์ ประกอบด้วย
1. มะละกอสุก กล้วยสุก ฟักทองสุก อย่างละ 1 กิโลกรัม
2. เปลือกสับปะรด 1 ผล
3.น้ำตาลทรายแดงหรือกากน้ำตาล 1 กิโลกรัม
4. น้ำสะอาด 10 ลิตร 5. ถังพลาสติกมีฝาปิด 1 ใบ
วิธีทำ หั่นมะละกอสุก กล้วยสุก ฟักทองสุก และเปลือกสับปะรด เป็นชิ้นเล็กๆ ใส่ในถังพลาสติก ที่ละลายน้ำตาลทรายแดงกับน้ำ เรียบร้อยแล้ว คนให้เข้ากัน ปิดฝาถัง เก็บไว้ในที่ร่มประมาณ 1 เดือน เมื่อเปิดดูจะมีกลิ่นหอมเหมือนผักดอง
วิธีใช้ นำน้ำหมักที่ได้เป็นหัวเชื้อจุลินทรีย์ นำไปผสมน้ำพ่นรดต้นไม้แทนปุ๋ยน้ำ หรือนำไปเทใส่โถส้วมเพื่อป้องกันส้วมเต็ม ลดกลิ่นเหม็น อัตราส่วน หัวเชื้อจุลินทรีย์ 1 ส่วน น้ำ 200 ส่วน
ข้อมูลการทำหัวเชื้อจุลินทรีย์:จากปฏิรูปที่ดินจังหวัดนราธิวาส (นายปัญจ์ธน ม่วงมี)