กฎหมาย ระเบียบ และหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้อง
คณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ได้มีมติในคราวประชุมครั้งที่ 7/2544 เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2544 กำหนดหลักเกณฑ์การตกทอดทางมรดกสิทธิการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินไว้ดังนี้…
ข้อ 1 ให้คณะกรรมการปฏิรูปที่ดินจังหวัดเป็นผู้มีอำนาจพิจารณาอนุมัติการตกทอดทางมรดกสิทธิการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินดังต่อไปนี้
1.1 การตกทอดทางมรดกสิทธิการเข้าทำประโยชน์ กรณีมีบุตรหลายคนขอรับมรดกสิทธิโดยขอให้แบ่งแยกที่ดิน และที่ดินดังกล่าวสามารถแบ่งได้เพียงพอแก่การครองชีพ ก็ให้จัดให้แก่บุคคลเหล่านั้นตามส่วนที่ตกลงกัน
1.2 ในกรณีตาม 1.3 หากพิจารณาเห็นว่าที่ดินไม่สามารถแบ่งแยกได้ให้มีอำนาจกำหนดเกษตรกร ผู้เป็นบุตรเพียงรายเดียวเท่านั้นที่จะได้รับสิทธิการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินดังกล่าว
1.3 การตกทอดทางมรดกสิทธิการเข้าทำประโยชน์ให้แก่ทายาท ดังนี้
1) บิดามารดาของเกษตรกร
2) พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันของเกษตรกร
3) พี่น้องร่วมบิดาหรือมารดาเดียวกันของเกษตรกร
4) หลานของเกษตรกร
ข้อ 2 กรณีไม่มีทายาทตามที่กำหนดไว้ หรือมีแต่ไม่ขอรับหรือไม่มีคุณสมบัติให้ ส.ป.ก.จังหวัด ดำเนินการจัดที่ดินตามระเบียบ คปก. ว่าด้วยหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขในการคัดเลือกเกษตรกร ซึ่งมีสิทธิได้รับที่ดินจากการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมต่อไป
การตกทอดสิทธิให้แก่บุคคลอื่นนอกเหนือจากที่กำหนดไว้ในข้อ 2.1 , 2.2 , 3.1 , 3.2 และ 3.3 ไม่สามารถกระทำได้
ข้อ 3 ผู้รับการตกทอดทางมรดกสิทธิการเข้าทำประโยชน์ ตามข้อ 2 และข้อ 3 ต้องเป็นเกษตรกรและเป็นผู้ไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตนเองเพียงพอแก่การครองชีพอยู่ก่อนแล้ว หรือเป็นผู้ไม่ได้รับการจัดที่ดินจาก ส.ป.ก. หรือได้รับการจัดที่ดินจาก ส.ป.ก. อยู่ก่อนแล้ว และเนื้อที่ตกทอดรวมกันไม่เกินขนาดการถือครองที่ดินตามที่กฎหมายกำหนด
ข้อ 4 ให้ถือว่าเกษตรกรผู้ได้รับสิทธิการเข้าทำประโยชน์ตามหลักเกณฑ์การตกทอดทางมรดกสิทธิ ตามข้อ 2 และข้อ 3 เป็นเกษตรกรผู้ได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามมาตรา 19(7) แห่งพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ.2518